وقتی به واژگان نماینده ملت برمی خوریم ناخودآگاه به یاد وکلای مجلس شورای اسلامی می افتیم.اما سوال این است که آیا این تمام دامنه و تنها تعریف قابل ارایه درباره نمایندگان ملت است؟در یک تعریف موسع از نمایندگان ملت، آیا کسانی که در سایر قوای کشوری و لشگری در رده های مختلف مسوولیت وظیفه تنظیم ، پیگیری و نظارت بر روابط سیاسی ، اقتصادی ، آموزشی ، فرهنگی و دفاعی کشورمان را در برابر بیگانگان به عهده دارند نمایندگان ملت نیستند ؟و در پیشگاه ملت صرفاً نماینده مقام مافوق خود هستند؟آیا همانگونه که نمایندگان مجلس شورای اسلامی از سوی مردم انتخاب می شوند و سرآمدان جامعه اند نمایندگان کشور در عرصه های بین المللی اعم از مدیران روابط آموزشی ، فرهنگی ، دفاعی ، اقتصادی و سیاسی همگی به همان اندازه از برگزیدگان و نمایندگان ملت اند؟در این نوشتار سخن از رای اعتماد مجلس به وزرای دولت و نمایندگی غیرمستقیم مسوولان و دست اندرکاران اصلی دولت در حوزه های داخلی و خارجی از سوی مردم ، ساخت نظام سیاسی و یا سهم احزاب و گروه های سیاسی در دولت مطرح نیست.البته اینجا ، جای آن هم نیست.اما مدل مربیان تیم های ملی به نظر به این بحث کمک می کند.مدیران ارشد همانند مربیان تیم های ملی که برای بازی های مهم بین المللی سعی می کنند با رعایت استانداردهای فنی و حرفه ای موردنیاز پیراهن تیم های ملی را برتن کسانی بپوشانند که بیشترین شایستگی را برای کسب افتخار نمایندگی ملت دارا هستند ایشان نیز با پیروی از این مدل می توانند در انتخاب ها یا بهتر بگوییم انتصاب های خود از استانداردها و سازوکارهایی استفاده کنند که فقط و یا بیشتر به منافع و شان ملت توجه داشته باشند و آن را تضمین کنند.سوال موکد این است آیا تمامی ایرانیانی که در عرصه های مختلف روابط خارجی ماموریت و مسوولیت های خطیری دارند به همان اندازه که نماینده مقام مافوق خود هستند بی کم و کاست نمایندگان ملت نیز هستند؟آیا رسانه های ورزشی که حتی جزئیات زندگی حرفه ای ملی پوشان را به مخاطبان ارایه می دهند مدل خوبی برای سایر رسانه های ما محسوب نمی شوند تا رسانه ها با پیگیری و حساسیت درباره زندگی حرفه ای مدیران سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و دفاعی کشور در عرصه های بین المللی از موفقیت ها و ناکامی های آنان بنویسند و به افکار عمومی در این موارد شکل دهند و حتی فراتر از آن قدرت و نقش مناسبی برای افکار عمومی در این عرصه های سرنوشت ساز کشورمان پدید آورند؟همه می دانیم در نظام های سیاسی به فراخور درصد توسعه یافتگی هرکشور و نهادینگی حوزه سیاست در آن سعی می شود که اطلاعات طبقه بندی نشده مربوط به سیاست خارجی در عرصه های اقتصادی ، فرهنگی ، دفاعی و سیاسی و حتی اطلاعات طبقه بندی شده آن حوزه پس از طی یک دوره زمانی تعریف شده در جامعه منتشر گردد و شفاف سازی شود.
در اینجا ، در تعریف نمایندگان ملت اول باید گفت ملت در ادبیات سیاسی به مجموعه ای از افراد انسانی اطلاق می شود که در یک سرزمین معین زندگی می کنند و در اثر زندگی در همان سرزمین مشترک با هم متحد شده اند.این ملت ممکن است از نژادهای مختلف باشند اما سرنوشت و اوضاع و احوال زندگی آنها را گردهم آورده است و بعد از این که برای مدت مدیدی در طی نسل های متمادی با هم زندگی کردند ، دارای آرزوها ، علایق و احساسات مشترک ، زبان مشترک و فرهنگ مشترک می شوند و همین اشتراک ها است که باعث خودمختاری آنان می گردد.
از این رو ، مفهوم نماینده ملت یعنی این که باید نماینده خوبی برای این آرزوها ، علایق ، احساسات ، زبان و فرهنگ مشترک بویژه در مسائل خارجه باشیم.به نظر نویسنده ، مسوولان سیاست خارجی در رده های مختلف نمایندگان ملت و عصاره آن در عرصه های بین المللی هستند و این ویژگی کلیدی را با ترکیبی از تخصص گرایی دانشگاهیان ، میهن پرستی نظامیان ، شور حماسی شاعران ، نگاه عمیق سینماگران و عشق هنرمندان و همه شهروندان ایرانی به ملت باید در اعماق وجود شان همواره داشته باشند. اصلی ترین مشکل حوزه سیاست خارجی در کشور ما فقط وجود دستگاه های متعدد یا موازی کاری نیست بلکه مشکل عدم اجماع بر سر نقش نمایندگان ملت در مواجهه با بیگانگان است.برداشت و سوء برداشت و عدم اجماع بازیگران متعدد داخلی از دولتی ها گرفته تا غیردولتی ها ، از نخبگان اجرایی تا نخبگان فکری درباره سه مفهوم کلیدی جامعه ؛ اول ، منافع ملی که ستاره راهنمای دستگاه دیپلماسی کشورها با تمامی شیوه ها و اشکال سنتی ، مدرن و فرامدرن آن است، دوم ، هویت ایرانی که سازنده دو تمدن ایرانی و اسلامی است و سهم ارزنده ای نیز در تمدن و میراث مشترک بشری دارد و سوم ، استراتژی ملی که پایه و اساس تمامی اقدامات خرد و کلان اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و نظامی ما محسوب می شود از اصلی ترین موانع موجود برسر راه فرایند اجماع سازی درکشور است.
در چارچوب این نوشتار ، نمایندگان ملت در مسائل خارجه یعنی مدیرانی که مسوولیت تنظیم روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران ، پیگیری ها و نظارت براجرای آن ها را در تمامی عرصه های اقتصادی ، سیاسی ،آموزشی ، فرهنگی و دفاعی کشور در برابر بیگانگان به عهده دارند یا در آینده خواهند گرفت از نظر شرایط و ویژگی های فردی و حرفه ای باید بااطلاع ترین ، باهوش ترین ، متعهد ترین ، جامع نگر ترین و فرایند گرا ترین افراد در میان کاندیداهای مطرح برای احراز شرایط تصدی پست های مهم و بی شمار اقتصادی ، سیاسی ، آموزشی ، دفاعی و فرهنگی ایران اسلامی در نظام نوین بین الملل باشند تا کشور بتواند با استفاده از تمامی توانایی ها و مقدورات ملی ، بهره برداری منطقی از رفتارهای دوستان و دشمنان و درک درست از ویژگی های ساختاری و هنجاری نظام جدید بین الملل به ایفای نقش هم جانبه تر و بازیگری هنرمندانه ای در قاره آسیا و بویژه در دو ژئوپلتیک شمالی و جنوبی خود دست یابد.از این رو ، دیگر میزان نزدیکی یا دسترسی به شخصیت های سیاسی آن هم فقط در فضای شفاهی نباید اصلی ترین ملاک برای برگزیدن و انتصاب مسوولان باشد.همه می دانیم این ملاک از زمان تشکیل دولت به معنای امروزی در ایران وجود داشته و متاسفانه در دولت ها و فرهنگ سیاسی ما هم تا حدودی رسوب کرده و با گذشت سال های سال از تکاپوی فزاینده و روبه رشد جامعه ایرانی برای رسیدن به توسعه یافتگی ، هنوز هم در کشور ما آثار آن کم و بیش وجود دارد اما به نظر نویسنده که خود دانش آموخته ممتاز روابط بین الملل و کارشناس حوزه فرهنگ و رزمنده و جانباز دوره دفاع مقدس است زمان آن رسیده که فقط منافع و شان ملت در اولویت انتخاب ها و یا بهتر بگوییم انتصاب ها قرار گیرد و نه ملاحظات شخصی و درهای مدیریت سیاست خارجی کشورمان برای استفاده حداکثری از سرمایه دراختیار انسانی بر روی تمامی دانش آموختگانی که واجد شرایط حرفه ای اند و در بخش های مختلف فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی ،آموزشی و دفاعی جامعه قرار دارند و می توانند نمایندگان شایسته ای برای ملت مسلمان و با عظمت ایران در صحنه های بین المللی باشند گشوده شود.ناگفته پیداست رهیافت این نوشتار فراتر از مسئله تابعیت بوده و بررسی نقش اتباع ایرانی در خارج از کشور به عنوان نمایندگان ملت باید در یادداشت های دیگری مورد مطالعه قرار گیرد.
